بازار؛ گروه بین‌الملل؛ احتمالا اتحادیه اروپا بزودی با یک «جنگ تجاری» از سوی ایالات متحده روبرو شود. این در حالی اتفاق می‌افتد که کشورهای کلیدی اروپایی مانند فرانسه و آلمان نیز با بحران سیاسی داخلی مواجه هستند. از همین روی، تأثیر این «جنگ تجاری ترانس آتلانتیک» بسیار زیاد خواهد بود. در سال ۲۰۲۳، تجارت دوجانبه آمریکا و اروپا در کالاها و خدمات به ۱.۵۴ تریلیون دلار آمریکا رسید. تعرفه‌های ترامپ و اقدام تلافی‌جویانه اتحادیه اروپا به معنای تکان‌های عظیم است که اکثر مناسبات کنونی را متزلزل خواهد کرد.
در سال ۲۰۲۳، کسری تجاری دو طرف به نفع اروپا بود و برای سرپوش گذاشتن بر این موضوع، ترامپ قبلاً به اروپا هشدار داده بود که گاز بیشتری از آمریکا بخرد وگرنه با تعرفه‌های گمرکی مواجه خواهد شد. او گفته بود «من به اتحادیه اروپا گفتم که آن‌ها باید کسری عظیم خود را در قبال ایالات متحده با خرید گسترده نفت و گاز ما جبران کنند. در غیر این صورت، همه چیز تعرفه است» این تقاضا بدون توجه به این واقعیت بوده که اروپا در حال حاضر هم یکی از بزرگترین خریداران گاز طبیعی مایع آمریکا است.
نمی‌توان انکار کرد که اروپا به گاز بیشتری نیاز دارد. اما این رفتار ترامپ به این معنی است که او به دنبال نادیده‌گرفتن این قاره بوده و حتی در ظاهر توجهی به متحد استراتژیک خود ندارد. البته این امر، علاوه بر پیشنهادهای دیگر برای غیرفعال کردن کامل ناتو است، یعنی خروج نیروهای آمریکایی از این قاره و اجازه دادن به اروپایی‌ها برای مدیریت امنیت خود. با این حال، حتی اگر اروپا به نحوی تسلیم اراده ترامپ شود و گاز بیشتری از آمریکا بخرد، هیچ تضمینی وجود ندارد که ترامپ تعرفه وضع نکند و یا سیاست‌های او به منافع اروپا لطمه نزند. به عنوان مثال، ترامپ قبلاً اعلام کرده بود که از توافق آب و هوایی پاریس خارج می‌شود که این امر مزیت رقابتی برای شرکت‌های آمریکایی که تحت فشار مالیات کربن هستند، نسبت به رقبای خود در سراسر جهان از جمله در اروپا را افزایش می‌دهد.
حتی اگر اروپا به نحوی تسلیم اراده ترامپ شود و گاز بیشتری از آمریکا بخرد، هیچ تضمینی وجود ندارد که ترامپ تعرفه وضع نکند و یا سیاست‌های او به منافع اروپا لطمه نزند.
همراه با تعرفه‌های عمومی ۱۰ تا ۲۰ درصدی که ترامپ وعده داده است، یعنی دونالد ترامپ در نهایت می‌خواهد کشورهایی که صادرات خود را به ایالات متحده می‌فرستند، تولید خود را به ایالات متحده منتقل کنند (برای ارزان‌تر کردن کارها و ایجاد اشتغال بیشتر). اگر شرکت‌های اروپایی به این سو حرکت نکنند بر آن‌ها تعرفه وضع می‌شود که تولید ناخالص داخلی اروپا تا ۱.۵ درصد یا حدود ۲۶۰ میلیارد یورو کاهش می‌یابد. اگر تجارت کاهش یابد، یورو نیز تضعیف خواهد شد و بر مشکلات اقتصادی کلی این قاره خواهد افزود.
در یک حرکت استراتژیک و در راستای همگام شدن با تحولات اقتصادی جهانی، اتحادیه اروپا از طرح جدیدی با هدف مدرنیزه کردن مدل اقتصادی خود رونمایی کرده است. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، یک «نقشه راه برای بازیابی رقابت‌پذیری» را اعلام و تأکید کرد که اتحادیه اروپا باید «موتور خلاق خود را دوباره راه‌اندازی کند» تا تجارت خود را رونق بخشد. وی همچنین خاطرنشان کرد که اتحادیه به اهداف بلندپروازانه کاهش کربن خود متعهد خواهد ماند و در عین حال پیچیدگی‌های نظارتی که مانع شرکت‌ها می‌شود، کاهش می‌دهد.
فشارهای رقابتی از سوی آمریکا و چین
اتحادیه اروپا با چالش‌های فزاینده‌ای از سوی ایالات متحده به ویژه با توجه به تهدیدهای دونالد ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید بر کالاهای اروپایی، علاوه بر رشد سریع چین در بخش‌های صنعتی و فناوری مواجه است. طرح جدید اروپا در پاسخ به توصیه‌های مقامات سابق ایتالیایی «انریکو لتا» و «ماریو دراگی» برای افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد اروپا ارائه شده است.
هدف کمیسیون اروپا از طریق این طرح، ایجاد یک مدل اقتصادی است که انعطاف‌پذیرتر و سازگارتر با چالش‌های جهانی باشد، از جمله حمایت از نوآوری، تشویق سرمایه‌گذاری و تقویت اتحادهای تجاری با شرکای بین‌المللی برای تضمین موقعیت قوی‌تر اتحادیه اروپا در اقتصاد جهانی.
شرکت‌های اروپایی مدت‌هاست که از پیچیدگی مقررات تحمیل‌شده توسط بروکسل که هزینه‌های عملیاتی را افزایش و سرمایه‌گذاری را محدود می‌کند، شکایت کرده‌اند. از همین روی، استفان سژورنه، معاون رئیس کمیسیون اروپا، متعهد شده است که یک «شوک تسهیل‌سازی» را اجرا کند که بر اهداف زیست‌محیطی تأثیری نخواهد گذاشت. هدف کمیسیون اروپا از طریق این طرح، ایجاد یک مدل اقتصادی است که انعطاف‌پذیرتر و سازگارتر با چالش‌های جهانی باشد، از جمله حمایت از نوآوری، تشویق سرمایه‌گذاری و تقویت اتحادهای تجاری با شرکای بین‌المللی برای تضمین موقعیت قوی‌تر اتحادیه اروپا در اقتصاد جهانی.
هدف اصلاحات پیشنهادی کاهش بار اداری شرکت‌ها با بازنگری ده‌ها قانون و اصلاح قوانین انطباق اجتماعی و زیست‌محیطی است که انجام تجارت را آسان‌تر می‌کند. این طرح همچنین شامل ایجاد دسته جدیدی از شرکت‌های متوسط می‌شود که الزامات نظارتی را برای حدود ۳۰ هزار شرکت کاهش می‌دهد، همچنین توسعه یک سیستم حقوقی یکپارچه اروپایی، ورشکستگی، قانون کار و مالیات را پوشش می‌دهد تا با فضای کسب‌وکار مدرن همخوانی بیشتری داشته باشد.
کاهش هزینه‌های انرژی
نقشه راه جدید به دنبال کاهش هزینه‌های انرژی و افزایش استقلال اقتصادی است، زیرا هزینه‌های بالای انرژی در اروپا یکی از موانع اصلی پیش روی شرکت‌ها به ویژه پس از جنگ در اوکراین و قطع عرضه ارزان گاز روسیه از طریق موارد زیر است؛ ۱- تنوع بخشیدن به منابع انرژی برای کاهش وابستگی به تامین کنندگان خاص ۲– سرمایه‌گذاری در انرژی هسته‌ای به عنوان منبع انرژی پاک و پایدار ۳- ترویج قراردادهای خرید برق بلندمدت که ثبات قیمت را برای مشاغل و مصرف کنندگان فراهم می‌کند ۴- توسعه زیرساخت‌های انرژی در اروپا به منظور افزایش استقلال آن و کاهش هزینه‌های عملیاتی. ۵- حرکت به سمت اقتصاد انعطاف پذیرتر
اهمیت اصلاحات
انتظار می‌رود ماه‌های آینده برای اجرای این اصلاحات بسیار مهم باشد، زیرا بروکسل با چالش‌هایی در ایجاد تعادل در رشد اقتصادی با حفظ تعهدات زیست محیطی سختگیرانه خود مواجه است. به باور کارشناسان، طرح جدید اتحادیه اروپا بازتاب آگاهی رهبران اروپایی از اندازه چالش‌های اقتصادی پیش روی این قاره به ویژه با توجه به افزایش فشار ایالات متحده و چین است.
تهدیدهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای اعمال تعرفه بر صادرات اروپا، منبع واقعی نگرانی است. این امر می‌تواند بر رقابت‌پذیری محصولات اروپایی در بازارهای ایالات متحده تأثیر بگذارد و بروکسل را مجبور کند به دنبال جایگزین‌هایی برای افزایش انعطاف‌پذیری خود باشد. رشد چین در صنایع پیشرفته، به ویژه در زمینه‌های فناوری، دیجیتالی‌سازی و انرژی‌های تجدیدپذیر، چالش‌های بزرگی را برای شرکت‌های اروپایی ایجاد می‌کند که خود را با رقابت بی‌سابقه‌ای مواجه می‌کنند. همچنین ابتکاراتی مانند «کمربند و جاده» نفوذ اقتصادی جهانی چین را افزایش می‌دهد، در حالی که اروپا از مشکلات ساختاری رنج می‌برد که رشد اقتصادی آن را کند می‌کند.
طرح اتحادیه اروپا
افزایش هزینه‌های انرژی پس از جنگ اوکراین همچنان بر اقتصادهای اروپایی سنگینی می‌کند، زیرا از دست دادن عرضه گاز ارزان روسیه هزینه‌های تولید صنعتی را افزایش داده است و بر رقابت‌پذیری محصولات اروپایی در مقایسه با همتایان خود در ایالات متحده و چین تأثیر منفی می‌گذارد. حرکت به سمت کاهش محدودیت‌های نظارتی و ارائه آنچه رئیس کمیسیون اروپا به عنوان «شوک تسهیل‌سازی» به شرکت‌ها توصیف کرد، گامی مثبت است که می‌تواند سرمایه‌گذاری را تحریک کند و بار اداری تاجران را کاهش دهد. تعهد به اقدامات سبز، علی‌رغم چالش‌های اقتصادی همچنین نشان‌دهنده عزم اروپا برای دستیابی به‌عدم انتشار کربن تا سال ۲۰۵۰ است که می‌تواند یک شمشیر دولبه باشد، زیرا از سرمایه‌گذاری در انرژی پاک حمایت می‌کند اما فشار بر صنایع سنتی را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر، بهبود فضای کسب و کار از طریق اصلاحات ساختاری، مانند ایجاد دسته جدیدی از شرکت‌های متوسط برای کاهش محدودیت‌های نظارتی، احتمالا به حمایت از رشد اقتصادی کمک کند، اما نیاز به هماهنگی بین کشورهای عضو برای اطمینان از حصول نتایج مطلوب دارد. توسعه یک سیستم حقوقی یکپارچه که محیط سرمایه‌گذاری در سراسر اتحادیه اروپا را تسهیل می‌کند، می‌تواند به کاهش هزینه‌های قانونی و اداری برای شرکت‌ها نیز کمک کند.
بهبود فضای کسب و کار از طریق اصلاحات ساختاری، مانند ایجاد دسته جدیدی از شرکت‌های متوسط برای کاهش محدودیت‌های نظارتی، احتمالا به حمایت از رشد اقتصادی کمک کند، اما نیاز به هماهنگی بین کشورهای عضو برای اطمینان از حصول نتایج مطلوب دارد.
کارشناسان تنوع منابع انرژی و کاهش هزینه‌های آن‌ها را برای تضمین ثبات اقتصاد اروپا در بلندمدت ضروری می‌دانستند، زیرا گسترش انرژی‌های هسته‌ای و تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی وارداتی کمک کند و به شرکت‌های اروپایی مزیت رقابتی آینده بدهد.
بنابراین موفقیت این طرح به توانایی اتحادیه اروپا در ایجاد تعادل بین حمایت از بخش تجاری و تعهدات زیست محیطی و همچنین برخورد انعطاف‌پذیر با تنش‌های تجاری بین المللی بستگی دارد. اصلاحات احتمالا منجر به بهبود تدریجی فضای کسب و کار و جذب سرمایه‌گذاری شود، اما نیازمند سیاست‌های اقتصادی پویاتر برای مقابله است.
